Śmielec to jeden z wierzchołków głównej grani Karkonoszy, którego szczyt sięga 1424 m n.p.m. Leży na Śląskim Grzbiecie, bezpośrednio nad Jagniątkowem, jedną z dzielnic Jeleniej Góry. Znajduje się pomiędzy Czeskimi Kamieniami, a Wielkim Szyszakiem. To jeden z najbardziej charakterystycznych szczytów Karkonoszy, który jest dostępny z różnych kierunków. Właśnie z tego względu tak wielką atencją darzą go miłośnicy górskich wędrówek.
Na czym polega atrakcyjność góry Śmielec?
Granitowy szczyt Śmielca pokryty jest gołoborzem oraz zarastającą go kosówką. Rozciąga się z niego zjawiskowa panorama Karkonoszy, która w pogodne dni sięga aż po południową część Czech. Śmielec to prawdziwy raj dla miłośników przyrody. Można tu spotkać wiele gatunków roślin, w tym rzadkie odmiany storczyków. Nie brakuje także atrakcji dla wielbicieli fauny, którzy mogą obserwować liczne dzikie ptaki, takie jak sokoły wędrowne, czy orły przednie. Śmielec jest atrakcyjny o każdej porze roku – latem zachwyca bujną roślinnością, a zima białym puchem.
Poniżej Śmielca, na jego północno-wschodnim zboczu, znajduje się polodowcowy, łagodnie wykształcony Czarny Kocioł Jagniątkowski. Górna krawędź kotła osiąga wysokość 1325 m n.p.m., podczas gdy jego dno znajduje się na wysokości 1130-1150 m n.p.m. Na dnie, między morenami, rozciąga się niewielka „Jaworowa Łąka”. Znajduje się w niej niewielkie torfowisko, a swój początek bierze górski potok – Wrzosówka, który stanowi prawy dopływ Kamiennej, o długości 14,2 km. W górnym biegu Wrzosówka to typowo górski potok o dużym spadku. Tuż powyżej Jagniątkowa Wrzosówka płynie przez skalisty wąwóz zwany Uroczyskiem.
Kocioł pod Śmielcem stanowi ścisły rezerwat, bogaty w roślinność górską, łąkową i naskalną oraz różnego rodzaju formy skalne. Zimą kocioł stanowi wyjątkowo niebezpieczne miejsce z powodu schodzących lawin i groźnych nawisów śnieżnych.
Osobliwością tego miejsca jest 3-metrowy „Wędrujący Kamień”, który w efekcie schodzących lawin już kilkukrotnie zmieniał swoje położenie. „Wędrujący Kamień” to duży blok granitu o wysokości ok. 2,8 metra i obwodzie 9,5 metra. Na jednej z jego ścian wykuta została litera „W”.
Pierwsze legendy o jego „podróżniczych” właściwościach pojawiły się XVII wieku. Zgodnie z jedną z nich, od 1797 roku do 1810 roku głaz przemieścił się w kierunku północno-zachodnim aż o prawie 30 metrów, co zdaniem współczesnych naukowców jest efektem naturalnym zsuwów rumoszu skalnego na stokach o tak silnym nachyleniu.
Podczas zejścia ze szczytu, na wysokości 1010-1080 m n.p.m. mija się skały zwane Paciorkami. Zbudowane z porfirowatej odmiany granitu karkonoskiego z wyraźnymi spękaniami biegnącymi w trzech kierunkach lub nieregularnie, robią wrażenie. Paciorki tworzą grupę 14 skałek o wysokości do 15 metrów. Do 1945 roku Paciorki były pomnikiem przyrody i popularnym celem wycieczek z Jagniątkowa. W 2019 roku Karkonoski Park Narodowy wybudował wśród nich nowy taras widokowy.
Jak dostać się na Śmielec?
Na Śmielec prowadzą następujące szlaki:
- niebieski z Jagniątkowa (dzielnica Jeleniej Góry),
- czerwony (Główny Szlak Sudecki) z Karpacza lub Szklarskiej Poręby.
Szlak niebieski jest bardzo różnorodny. Do Wysokiego Mostu przypomina szeroką ścieżkę wśród drzew, a pomiędzy mostami a Rozdrożem pod Wielkim Szyszakiem zwęża się i prowadzi wzdłuż wąskiego koryta rzeki Szklarka – raz z jednej, raz z drugiej strony. Na wysokości 1090 m n.p.m. szlak niebieski krzyżuje się ze szlakiem czerwonym, skąd wchodzi się bezpośrednio na teren Karkonoskiego Parku Narodowego, co wymaga posiadania ważnego biletu wstępu.
Ciekawostki o szczycie
Śmielec przez Czechów i Niemców określany był Wielkim Szyszakiem, podczas gdy polski Wielki Szyszak to niemieckie i czeskie Wielkie Koło.
Ponieważ Kocioł pod Śmielcem znajduje się bezpośrednio na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, absolutnie zabronione jest schodzenie ze szlaku w celu samodzielnej penetracji dna kotła.
Jesienią i zimą w Kotlinie Jeleniogórskiej zachodzi zjawisko inwersji, kiedy to chłodne powietrze spływa w dół, a ciepłe powietrze pozostaje wyżej. Efektem jest tzw. „morze chmur”, z którego jak wyspy wznoszą się wyższe wzniesienia, takie jak Śmielec.