Każde przedsiębiorstwo powinno wypracować solidne systemy motywowania pracowników. Osoba, która czuje, że jej działania są doceniane, pracuje wydajniej i chętniej angażuje się w nowe zadania. Jakie systemy motywacji sprawdzą się w Twojej firmie?

Jak działa motywacja?

Zatrudniasz dobrze wykwalifikowanych pracowników, zapewniasz im odpowiednie narzędzia do wykonywania wszystkich obowiązków zawodowych, relacje pracownicze znajdują się na najwyższym poziomie, ale zespół i tak nie osiąga maksymalnych efektów. Czy to oznacza, że wybrałeś nieodpowiednie osoby? Niekoniecznie. Problemem może być brak motywacji do pracy!

Motywację możemy określić jako gotowość do podjęcia określonych działań, siłę, która napędza nas do tego, by osiągnąć jakiś rezultat. Innymi słowy – jest to proces psychologiczny, który nadaje naszym zachowaniom konkretny cel i określony kierunek. 

Motywacja sprawia, że zespół pracuje wydajnie, z łatwością osiąga wyznaczone cele i odnosi sukcesy – a dzięki temu firma się rozwija. Tylko jak ma się to do rzeczywistości? Ilu pracowników naprawdę daje z siebie 100%? Według badań średnio TYLKO 13% pracowników jest w pełni zaangażowanych w swoje zawodowe obowiązki. To bardzo mało.

Jak poprawić motywację pracowników? Zacznijmy od tego, że motywację możemy podzielić na wewnętrzną (wynikającą z własnych potrzeb i odczuć) i zewnętrzną (siłą napędową jest wpływ osoby z zewnątrz). Pracodawca może wpływać na obie formy motywacji poprzez odpowiednio dobrane systemy motywowania pracowników. Zanim jednak przejdziemy do rozważań o systemach motywacji, warto dowiedzieć się, co o motywacji twierdzą teoretycy.

Teorie motywacji

Możemy wyróżnić trzy klasyczne teorie motywacji:

• piramidę Maslowa,
• teorię X i teorię Y McGregora,
• dwuczynnikową teorię Herzberga.

Piramida Maslowa, inaczej zwana hierarchią potrzeb, opisuje pięć kategorii potrzeb:

1. fizjologiczne – sen, głód, pragnienie,
2. bezpieczeństwa – zabezpieczenie przed chorobą, stabilizacja,
3. przynależności – akceptacja, miłość, przynależność do grupy,
4. uznania – szacunek, sukces, prestiż,
5. samorealizacji – rozwój, zainteresowania, zaspokojenie swojej ambicji, talenty.

Maslow uważał, że źródłem motywacji jest zaspokajanie potrzeb, przy czym do tego, by zaspokoić potrzeby wyższe (przynależności, uznania, samorealizacji), najpierw trzeba uporać się z niższymi (fizjologiczne, bezpieczeństwa).

Teoria McGregora opisuje dwa różne aspekty zachowania pracowników:

• teorię X, czyli aspekt negatywny: pracownicy nie lubią swojej pracy, a menadżerowie zmuszają ich do wykonywania obowiązków,
• teorię Y, czyli aspekt pozytywny: według niej pracownicy sami podejmują odpowiedzialność za swoją pracę.

Według McGregora niska motywacja pracowników do działania może wynikać z ich lenistwa lub braku zainteresowania dobrem firmy. Teoretyk twierdzi, że często pracownicy mają naturalny dryg do pracy, który musi zostać odkryty przez przełożonych.

Herzberg w swojej dwuczynnikowej teorii stwierdza, że na motywację w pracy oddziałują czynniki higieny, czyli pensja i komfortowe warunki pracy (dobre oświetlenie, wygodne fotele itd.), a także motywatory takie jak uznanie, awanse i wszelkie benefity. Gdy zabranie tych pierwszych, pracownicy nie będą w pełni angażować się w swoją pracę. Motywatory w pracy mogą zaś zachęcić zatrudnionych do wydajniejszego wykonywania obowiązków.

Jak teoria ma się do praktyki? Jakie systemy motywowania pracowników rzeczywiście się sprawdzają?

Finansowe systemy motywowania pracowników

Finansowe systemy motywowania pracowników uznaje się za najpowszechniejsze, dobrze usystematyzowane i, według wielu ekspertów, bardzo skuteczne.

Najpopularniejszą formą finansowych systemów motywacyjnych jest podwyżka, czyli stałe podniesienie wynagrodzenia, które określa się jako docenienie długofalowej współpracy, przy jednoczesnej chęci zatrzymania pracownika na dłużej. Zagrożeniem płynącym z takiej formy motywowania jest to, że zaraz po otrzymaniu podwyżki pracownik przestanie się starać. Podwyżkę najlepiej przydzielać tym pracownikom, którym zwiększa się zakres obowiązków.

Drugim finansowym systemem finansowania jest premia uznaniowa dla najlepszego pracownika. Premia uznaniowa nie jest zawarta w kontraktach, a jej wysokość oraz częstotliwość zależy od pracodawcy. W związku z tym, że jest to forma dość subiektywna, może wiązać się z oburzeniem pozostałych zatrudnionych, którzy będą uważać, że to właśnie im należą się dodatkowe pieniądze.

Lepszym rozwiązaniem jest premia uzależniona od wyników. System uznaje się za jeden z najbardziej sprawiedliwych. Każdy pracownik jest bowiem oceniany według tych samych wskaźników.

Wielu pracodawców przydziela swoim pracownikom nagrody – np. za najwyższe wyniki sprzedażowe w regionie czy najskuteczniejszą optymalizację kosztów w dziale. Finansowe i rzeczowe systemy motywowania pracowników są cenionym narzędziem.

Pozafinansowe systemy motywowania pracowników

Pozapłacowe systemy motywowania pracowników nie tylko zmotywują, ale także przyniosą inne korzyści. Wielu ekspertów uważa, że firma powinna wykorzystać je w procesie pozyskiwania wartościowych pracowników. Pozafinansowe systemy motywacji warto wpisać w swój employer branding. Warunki pracy i dodatkowe benefity często ostatecznie decydują o tym, czy dany kandydat zdecyduje się podjąć współpracę z przedsiębiorstwem. Atrakcyjny system świadczeń dodatkowych może zmniejszać wskaźnik rotacji i zwiększać przywiązanie pracowników do firmy.

Do podstawowych, a przy tym najbardziej popularnych, pozapłacowych systemów motywacji zaliczymy:

• prywatną opiekę lekarską dla pracownika i członków jego rodziny,
• samochód służbowy do prywatnego użytku,
• karty wstępu do obiektów sportowych – np. na siłownię, na basen,
• bilety do kina.

Pozafinansowym systemem motywowania pracowników jest również dbanie o ich komfort psychiczny. Przyjazna atmosfera w miejscu pracy, wsparcie przełożonego, krótszy tydzień pracy, otwarta komunikacja, work-life balance, możliwości rozwoju – to wszystko sprawia, że załodze firmowej pracuje się lepiej. Pracownicy chętniej angażują się w swoje obowiązki, z łatwością realizują wszystkie zadania, a dzięki temu firma rozwija się i odnosi sukcesy.

Co jeszcze motywuje pracowników?

Wiele osób uważa, że nic tak nie motywuje pracowników do działania, jak spotkania firmowe. Nie samą pracą człowiek żyje! Wyjścia do pubu czy restauracji, firmowe zabawy w parku linowym czy na polu paintballowym, imprezy tematyczne, świętowanie wigilii i innych wydarzeń firmowych oraz niezapomniane wyjazdy pełne niesamowitych atrakcji – eventy firmowe pozwalają chociaż na chwilę zapomnieć o obowiązkach służbowych. Pracownicy mogą odpocząć, naładować baterie, by potem z nową energią i motywacją wrócić do pracy. 

Spotkania w pracowniczym gronie mają jeszcze jeden duży plus. A mianowicie – doskonale integrują! Pracownicy mogą poznać się lepiej i zbudować koleżeńskie relacje, a tym samym rozluźnić atmosferę w firmie. A jak dobrze wiemy, w luźnej, przyjaznej atmosferze pracuje się zdecydowanie lepiej (i wydajniej)! Spotkania pracownicze można więc śmiało zaliczyć do skutecznych systemów motywowania pracowników.

Który system motywacji pracowników sprawdzi się w Twojej firmie? Wszystko zależy od tego, czego potrzebuje Twój zespół. Zrób porządny research, w pełni zaangażuj się w ten proces, poświęć mu trochę czasu. Wysiłek włożony w przygotowanie racjonalnego systemu motywacji to inwestycja w rozwój Twojej firmy!