Umiejętność komunikacji jest jedną z podstawowych kompetencji społecznych. Ponadto w pracy zespołowej jest wręcz warunkiem konicznym, by efektywnie realizować postawione sobie cele. Komunikacja w grupie oznacza łączność, wymianę, rozmowę. Polega na kształtowaniu relacji międzyludzkich podczas codziennego porozumiewania się na wielu płaszczyznach. 

Zgodnie z definicją, celem komunikacji w grupie jest wymiana informacji, myśli i idei oraz dzielenie się wiedzą oraz pomysłami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu różnego rodzaju narzędzi, prowadząc do różnego rodzaju skutków, mających wpływ na cała grupę. 

Z jakich elementów składa się właściwa komunikacja w grupie? 

Komunikacja w grupie składa się z takich części składowych, jak aktywne słuchanie, troska o prawidłowy przepływ informacji, otwartość na potrzeby i opinie innych, zapewnienie konstruktywnej informacji zwrotnej oraz umiejętność gaszenia pożarów, wynikających z różnego rodzaju sytuacji kryzysowych. 

Komunikacja w grupie odbywa się za pomocą różnego rodzaju znaków umownych: słów, gestów, dźwięków, liter, liczb, czy symboli. Systemy takich znaków nazywamy kodami. Komunikat jest przekazywany do odbiorcy za pomocą wybranej przez nadawcę drogi, którą nazywamy kanałem. Wyróżniamy komunikację jednokierunkową i dwukierunkową, symetryczną i niesymetryczną, formalną i nieformalną, pionową i poziomą oraz obronną i podtrzymującą.

Jedną z zalet komunikacji w grupie jest zaangażowanie wszystkich jednostek we wspólne, twórcze myślenie. W jego efekcie powstają często nieszablonowe i oryginalne pomysły oraz nowe propozycje rozwiązywania problemów. Grupa wyzwala kreatywny potencjał. A efektywna praca w zespole przynosi wymierne efekty.  

Komunikacja w grupie a rozwiązywanie konfliktów 

Komunikacja w grupie to nie tylko wymienianie się informacjami, ale także skuteczne radzenie sobie w sytuacjach kryzysowych. Wyróżniamy cztery strategie rozwiązywania konfliktów: 

1. Rywalizacja, kiedy strony konfliktu nastawione są na walkę w imię realizacji własnych celów, stawiając przy tym twarde warunki, a często także wywierając presję. Strony konfliktu nie słuchają argumentów, ani nie wczuwają się w sytuację drugiej strony. Ewentualne ustępstwo traktują jako porażkę. 

2. Dostosowanie, które jest stanowiskiem całkowicie odmiennym od rywalizacji. Takie podejście do rozwiązanie konfliktu nie znaczy, że strony pragną przegrać, ale bardziej od osiągnięcia celu, zależy im na utrzymaniu dobrych relacji z przeciwnikiem. Obie strony okazują sobie empatię i wsłuchują się w swoje potrzeby, dążąc do różnego rodzaju ustępstw. 

3. Unikanie, kiedy obie strony postanawiają uniknąć konfrontacji i niepotrzebnych dyskusji. Takie podejście prowadzi do braku jakichkolwiek ustaleń. 

4. Współpraca, która jest najskuteczniejszą formą rozwiązywania konfliktów. Owocem współpracy jest kompromis, który zadowala obie strony w równym stopniu. 

Do narzędzi zarządzania konfliktem zaliczamy różnego rodzaju spotkania konfrontacyjne, negocjacje, sesje wymiany zdań, mediacje, symulacje określonych sytuacji a także arbitraż. 

Komunikacja w grupie – co wpływa na jej jakość? 

Integracja w pracy to coś, czego nie da się przecenić. Sukces zespołu zależy od tego, czy odpowiednie informacje dotrą w odpowiednim czasie do odpowiednich członków grupy. Grupę tworzą osoby o różnych temperamentach i osobowościach. Niektóre jednostki charakteryzują się wysokimi zdolnościami komunikacyjnymi, a inne muszą nad tym jeszcze popracować. 

Komunikacja w grupie powinna być jasna i zrozumiała dla wszystkich uczestników. Komunikaty powinny być czytelne i zwięzłe, a sam proces dzielenia się informacjami powinien opierać się na empatii oraz wczuwaniu się w nastawienie i oczekiwania pozostałych rozmówców. Ważną zasadą w zakresie komunikacji interpersonalnej jest zachowanie spójności pomiędzy przekazem werbalnym a ekspresją niewerbalną. Najważniejsza natomiast pozostaje przyjazna i życzliwa postawa wobec rozmówcy. Potrafi ona zrekompensować wszelkie deficyty kompetencji komunikacyjnych. 

Skład grupy, przed którą stawia się zrealizowanie konkretnych celów, nie może być przypadkowy, wymuszony ani też narzucony przez dotychczasową strukturę zatrudnienia. Kryteria doboru członków powinny wynikać z zadań stawianych przed zespołem oraz osobistych predyspozycji i posiadanych kompetencji. Lider zespołu musi rozwinąć w sobie wyczucie, kiedy coś mówić, a kiedy nie. Niewłaściwa krytyka jednej osoby, może zaburzyć komunikację całej grupy. Nietaktowne zachowanie może zwiększyć niepotrzebny dystans. Spotkania zespołowe budujące zażyłość, pomogą zwiększyć zaufanie i umocnić pozycję lidera, zwiększając jednocześnie szacunek do wszystkich członków grupy. 

Zbudowanie odpowiednich relacji w grupie wymaga przejścia przez poszczególne etapy integracji. Skuteczna komunikacja w grupie wymaga nauki – zarówno teoretycznej, jak i praktycznej. To sztuka, która nieustannie należy dopracowywać i dostosowywać do zmieniających się okoliczności. Najważniejszą umiejętnością jest aktywne słuchanie oraz respektowanie uczuć innych. Efektywna komunikacja w grupie opiera się na konkretnym, szybkim a także jasnym przekazie. Wszystkie te kompetencje jesteśmy w stanie szlifować codzienną praktyką.