Choć nie do końca zdajemy sobie z tego sprawę, zwyczaje i tradycje ślubne są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Stanowią bardzo ważny element każdej uroczystości weselnej. W zależności od danego regionu Polski mogą się nieco różnić od siebie. Niemniej w większości przypadków stanowią one clue udanego wesela. 

Tradycje ślubne i tradycje weselne w Polsce

Jak zauważa nasz ekspert weselny Joanna Hoc-Kopiej: „Wiele tradycji i zwyczajów związanych ze ślubem i weselem nie przetrwało do współczesnych czasów, lub praktykują je tylko nieliczni. Przyczyną tego jest z jednej strony zmiana trybu życia w miastach i na wsi. Z drugiej – podejście do samego małżeństwa. Jednak wiele tradycji weselnych przetrwało i trzyma się świetnie”. W zależności od danego regionu i grupy kulturowej, istnieje wiele tradycji, które Para Młoda wraz z gośćmi obchodzi w tym najważniejszym dniu. Są jednak i takie tradycje ślubne, które obchodzi się nawet na kilka dni przed ślubem. 

„Polterabend” czyli tłuczenie szkła, odbywa się dzień przed ślubem. Ta tradycja pierwotnie wywodzi się z Niemiec, dlatego w Polsce dotyczy głównie regionów Pomorza, Kaszub, Wielkopolski i Śląska i ma na celu odgonienie złych duchów i niepowodzeń od Pary Młodej. W piątkowy wieczór goście i sąsiedzi schodzą się pod dom Panny Młodej, aby tłuc przed drzwiami wszystko co szklane. To bardzo wesoły obrzęd, podczas którego jest gwar, zabawa i radość, a Para Młoda nierzadko częstuje przybyłych wyśmienitym jedzeniem i alkoholem.

Tradycje ślubne zaczynają się tak naprawdę na długo przed tą uroczystością. „Wykupiny” to bardzo zabawna dla wielu gości tradycja, w której to Pan Młody przychodzi do domu Panny Młodej, aby ją wykupić. Drzwi otwiera mu druhna i wystawia koszyk, do którego Pan Młody wrzuca gotówkę lub inne przedmioty, np. kwiaty czy słodycze. Dopóki osoba prowadząca wykupiny nie stwierdzi, że prezentów jest wystarczająco, wymyślając przy tym rozmaite zabawne argumenty, Pan Młody musi uzupełniać koszyk. Wokół tego obrzędu gromadzą się także goście weselni, którzy pomagają Panu Młodego i śpiewają radosne przyśpiewki.

Tradycje ślubne, które przetrwały do dziś

Tradycyjne powitanie Pary Młodej chlebem i solą przez rodziców. Zazwyczaj odbywa się to już po uroczystości zaślubin, a tuż przed weselem. W polskiej tradycji ten zwyczaj przyjął się ze względu na to, że to rodzice zazwyczaj organizowali i opłacali wesele.

Sypanie ryżem na ślubie, płatkami róż lub drobnymi monetami. Przynosi szczęście i pomyślność finansową w związku.

Tradycje ślubne po wyjściu z kościoła ustępują miejsca tradycjom weselnym. Brama. W drodze z kościoła lub Urzędu Stanu Cywilnego do sali weselnej Młodzi mogą napotkać tzw. „bramki”. Aby przez nie przejechać trzeba się czymś wykupić, najlepiej widziana jest butelka wódki lub słodycze dla dzieci. Niekiedy trzeba wykonać drobne zadanie – np. Panna Młoda musi wbić gwóźdź, przeciąć deskę etc. Ta tradycja cieszy się dużym zainteresowaniem szczególnie w mniejszych miejscowościach. Najczęściej bramy organizują sąsiedzi, znajomi czy współpracownicy Pary Młodej.

Przenoszenie przez próg Panny Młodej przez Pana Młodego. Oznacza to, że Pan Młody wprowadza Pannę Młodą już jako żonę i już zawsze będzie nosił ją na rękach.

Toast na cześć Młodej Pary, wzniesiony przez gości lampką szampana lub wina musującego. W ten sposób goście życzą Młodym wszelkiej pomyślności. Do tego śpiewają weselne przyśpiewki, a Para Młoda stuka się kieliszkami z każdym gościem.

Stłuczenie kieliszków przez Młodą Parę. Nowożeńcy po wypiciu symbolicznej setki wódki (często zdarza się, że w kieliszku jest woda) rzucają za siebie kieliszki. Bicie kieliszków przynosi szczęście i pomyślność. W niektórych regionach Polski (np. w Wielkopolsce) występuje wcześniej wspomniane „Polter”, czyli symboliczne bicie szkła dzień przed weselem. Tłuczenie kieliszków jest pewnego rodzaju namiastką tej tradycji, ale oczywiście oba obrzędy w niektórych regionach są ze sobą łączone.

Wspólne odśpiewanie „sto lat” przez weselników. Przynajmniej raz, lecz zazwyczaj powtarzane jest to wiele razy w ciągu trwania uroczystości. To oznaka, że goście życzą Nowożeńcom długiego, wspólnego i szczęśliwego życia.

Okrzyki i przyśpiewki gości, np. gorzko! gorzko! Co ma spowodować publiczne całowanie się Młodej Pary. Często jest to podbijane dodatkowymi okrzykami, np. Nie pijemy wcale, pocałunek był niedbale. Uznaje się, że im więcej takich przyśpiewek gości i pocałunków nowożeńców zdarzy się na weselu, tym szczęśliwsze życie będą wiedli.

Konsumpcja dań wraz z toastami za pomyślność Młodej Pary. Pierwsze toasty wznoszone są przez najbliższą rodzinę, np. rodziców lub świadków. Następnie pozostała część gości może wznieść toast za zdrowie nowożeńców. Oczywiście zdarzają się też toasty Młodej Pary za zdrowie gości, ma to na celu podziękowanie im za przybycie i życzenie dobrej zabawy na weselu.

Bal przy muzyce granej na żywo przez wynajęty zespół weselny. Współcześnie coraz częściej na weselach muzykę z płyt odtwarza DJ. Rozwiązanie to ma wiele zalet – jest bardziej ekonomiczne, a Młoda Para ma większe pole manewru, jeśli chodzi o repertuar. Orkiestra czy DJ to jeden z najważniejszych punktów wesela. Bez dobrej muzyki, wesele nie może być udane.

Zabawy z udziałem weselników i Młodej Pary

Najpopularniejsza zabawa weselna to oczywiście oczepiny, czyli łapanie welonu przez wszystkie obecne panny na weselu, co ma wskazać która pierwsza z nich wyjdzie za mąż. Jednocześnie Pan Młody także rzuca muszką lub krawatem, wybierając do tej zabawy wszystkich kawalerów. Oczepiny to także kilka wesołych zabaw, m.in. test zgodności Pary Młodej czy taniec dookoła krzeseł. Obecnie wiele Par Młodych rezygnuje z zabaw weselnych na rzecz integracji gości w ciekawych konkursach. Zdaniem niektórych narzeczonych, tradycyjne zabawy już wychodzą z mody i warto je zastąpić czymś bardziej kreatywnym.

Punkty kulminacyjne, jak zbieranie na wózek do welonu czy tort weselny około północy. Tradycja nakazuje dzielenie i częstowanie nim gości przez Młodą Parę. Często zdarza się też pieczone prosię lub jakaś niespodzianka, np. sztuczne ognie lub puszczanie lampionów.

Wszystkie te tradycje ślubne są nieodłącznym elementem każdego wesela w większym bądź mniejszym stopniu. Sprawiają, że zarówno ślub, jak i wesele są ciekawe, radosne i dobrze znane wielu gościom.